تبیین جایگاه وجود شناختی و معرفت شناختی علیت از دیدگاه ارسطو و ابن سینا

Authors

مریم سالم

دانشکده الهیات و ادیان

abstract

با بررسی آثار ارسطو و ابن سینا به خوبی در می یابیم که علل در نظام فلسفی آنها نقش مهمی در ایجاد و تحقق اشیاء در خارج و شناخت آن ها دارند و به عبارت دیگر جایگاه وجود شناختی و معرفت شناختی علل از اهمیت به سزایی برخورداراست. اگرچه از نظر ارسطو علیت ایجادی به معنای وجودبخشی، معنا و مفهومی ندارد و علت فاعلی تنها خارج کننده شیء از حالت بالقوگی به حالت بالفعلی است، اما بدون علل نمی توان هیچ گونه پیدایشی را در این عالم تبیین نمود، بنابراین هرچهار نوع علل برای تحقق و تبیین پیدایش از طریق حرکت لازم است. نزد ابن سینا علیت نه تنها در بحث خلقت و آفرینش نقش مهمی دارد، بلکه عامل پیوند دهنده تمام موجودات و خالق آن ها است و باعث می شود که جهان از نظمی به هم پیوسته و ضروری بهره مند شود. بنابراین علیت فقط در حرکت و از قوه به فعل رسیدن اشیاء مؤثر نیست، بلکه چیزی فراتر از حرکت در پیدایش موجودات نقش دارد و علت فاعلی موجودات را از امکان ذاتی خارج کرده و آنها را واجب کرده و موجود می کند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

جایگاه معرفت شناختی عقل فعال در اندیشه ی ابن سینا

جایگاه عقل فعال در نظام اندیشه­ی مشائیان و به ویژه در نزد ابن‌سینا، بسیار مهم و اساسی است. این موجود هم در ساختمان هستی­ نقش بی­بدیلی دارد و هم در فرایند معرفت انسان. آن‌چه این نوشتار در پی آن است، تبیین جایگاه معرفت‌شناختی عقل فعال در نظام اندیشه­ی مهم­ترین فیلسوف مشائی جهان اسلام، یعنی شیخ الرییس ابوعلی سینا است. به باور ابن‌سینا، معرفت بشر بدون وجود عقلی مفارق و قدسی به سامان نمی‌رسد و فراین...

full text

علیت از دیدگاه ارسطو و ابن سینا

علیت یکی از اصول اساسی در نظام فکری ارسطو است که به موجب آن هرگونه تغییر، حرکت و شناخت امکان پذیر می شود. او اگرچه به طور مستقل به توضیح این اصل و احکام آن نمی پردارزد، اما در قالب علل اربعه که در تحقق شیء(صورت) در خارج دخیلند و یا اصول اولیه اشیاء، از این اصل استفاده می کند و علل را اموری می داند که مسوول هرگونه وضعیتی در شیء هستند، خواه این وضعیت مربوط به تحقق شیء در خارج باشد و یا مربوط به ش...

15 صفحه اول

اثبات علیت در خارج از دیدگاه ارسطو و ابن سینا

در فلسفه ارسطو هیچگاه به رابطه علی پرداخته نمی‏شود و همیشه علت است که مد نظر می‏باشد و او را به سمت اثبات و تبیین نحوه وجود خارجی آن سوق می‏دهد؛ آنچه در خارج است و مفهوم آن از سنخ معقولات اولی علت است، نه علیت. بنابراین علیت در زمره هیچ یک از مقولات جوهری و عرضی قرار نمی‏گیرد، پس در خارج موجود نیست. ارسطو بر همین اساس می‏کوشد در فلسفه خویش وجود علل در خارج را ثابت کند. از نگاه ابن‏سینا علیت راب...

full text

جایگاه علم‌النفس از منظر ارسطو و ابن سینا

بر اساس تصور رایج از نفس­شناسی ارسطویی، جایگاه علم­النفس در طبیعیات است. نظریه دیگری نیز می­گوید نفس­شناسی ارسطویی دارای دو بخش عمده است به طوری که بخشی باید در طبیعیات و بخش دیگر در الهیات مطالعه گردد. در این مقاله با چند دلیل نشان داده خواهد شد که بر اساس مبانی علم شناختی خود ارسطو، علم الهی جایگاه مناسبتری برای علم­النفس ارسطویی است. این دلایل می­گویند که از نظر ارسطو، علم الهی علم به جوهر، ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
آینه معرفت

جلد ۱۵، شماره ۴۳، صفحات ۲۵-۰

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023